De gevolgen van een droog voorjaar: maart, april en mei 2025

Een uitzonderlijk droge start van het groeiseizoen

De lente van 2025 is bijzonder droog verlopen. In de maanden maart, april en mei viel er in grote delen van Nederland en België fors minder neerslag dan normaal. Waar het langjarig gemiddelde in deze periode rond de 150 tot 200 millimeter ligt, bleef het op sommige plaatsen steken onder de 80 millimeter. De impact van deze droogte is op meerdere terreinen voelbaar: van landbouw en natuur tot waterbeheer.

_________________________________________________________________________

1. Lage grondwaterstanden

De droge lente betekent dat het grondwaterpeil onvoldoende is aangevuld na de winter. In veel gebieden – met name op de hoge zandgronden zoals de Veluwe, delen van Brabant en Limburg – zijn de grondwaterstanden inmiddels zorgwekkend laag. Dit heeft gevolgen voor:

• de drinkwatervoorziening op langere termijn,

• natuurgebieden die afhankelijk zijn van stabiel grondwater,

• landbouwpercelen zonder directe toegang tot oppervlaktewater.

Waterschappen houden de situatie nauwlettend in de gaten en nemen mogelijk vroegtijdig maatregelen.

2. Problemen voor de landbouw

Boeren hebben de gevolgen van het droge voorjaar direct gevoeld. Vooral akkerbouwers en veehouders ervaren problemen, zoals:

• slechte opkomst van ingezaaide gewassen,

• vertraging in de groei van planten door uitgedroogde bovengrond,

• lagere grasopbrengst, wat leidt tot hogere kosten voor veevoer,

• toenemende behoefte aan beregening, wat extra druk zet op waterreserves.

Zonder herstel in juni dreigen opbrengstverliezen en financiële schade voor verschillende sectoren binnen de landbouw.

3. Verhoogd risico op natuurbranden

Door het uitblijven van regen is de vegetatie op veel plaatsen verdroogd. In combinatie met hogere temperaturen en lage luchtvochtigheid leidt dit tot een verhoogd risico op natuurbranden. Brandweerregio’s hebben in april en mei al meerdere branden moeten blussen in natuurgebieden zoals de Veluwe en de Strabrechtse Heide. In sommige provincies zijn waarschuwingen of toegangsbeperkingen voor natuurgebieden ingesteld.

4. Negatieve effecten op flora en fauna

De natuur is sterk afhankelijk van voldoende vocht in de bodem en in oppervlaktewater. Door de droogte ontstaan de volgende problemen:

• poelen en vennen vallen droog, wat nadelig is voor amfibieën,

• jonge aanplant van bomen en struiken overleeft het voorjaar vaak niet,

• voedsel- en drinkwatervoorziening voor vogels en kleine zoogdieren komt in het geding.

Langdurige droogte vergroot bovendien de kans op blijvende verschuivingen in ecosystemen, met verlies van biodiversiteit als mogelijk gevolg.

5. Toenemende druk op drinkwatervoorziening

Hoewel de drinkwatervoorziening op korte termijn niet in gevaar is, lopen de zorgen bij waterbedrijven op. De vraag naar water stijgt bij droog en warm weer, vooral door tuinbesproeiing, het vullen van zwembaden en extra verbruik in huishoudens. In sommige regio’s zijn inwoners al opgeroepen om zuinig met water om te gaan, zeker tijdens piekmomenten.

Wat kunnen we verwachten richting de zomer?

Als ook juni en juli weinig neerslag brengen, zullen de gevolgen verder toenemen:

• waterschappen kunnen beregeningsverboden instellen,

• landbouwproductie komt verder onder druk te staan,

• natuur- en waterbeheerders moeten extra ingrijpen om schade te beperken.

De situatie laat opnieuw zien hoe kwetsbaar Nederland is voor droogte, en onderstreept het belang van duurzame wateropslag, bewust watergebruik en klimaatadaptatie.